Kim bylibyśmy bez „Pana Wołodyjowskiego”, bez „Potopu”, bez „Quo vadis”, bez „W pustyni i w puszczy”? Gdzie bylibyśmy dziś jako naród, gdyby nie to budzenie serc i podtrzymywanie wiary w wielkość Polski? 175 lat temu w Woli Okrzejskiej na Podlasiu urodził się Henryk Sienkiewicz. Genialny pisarz, który rozgrzewał serca Polaków w najtrudniejszym czasie walki o polskość. Bo jak pisał Cat-Mackiewicz, „stosunek dziecka do religii kształtuje się na pacierzu, stosunek dziecka do Polski – na Sienkiewiczu”.
Ojciec Józef Maria Bocheński, wybitny logik, tak wspominał literacką siłę Sienkiewicza: Sienkiewicz jest geniuszem, który wywarł ogromny wpływ na Polaków mojego i bodaj nie tylko mojego pokolenia. W czasie potrzeby bolszewickiej, w 1920 roku, miałem ze sobą na froncie Pana Wołodyjowskiego. Czytaliśmy go przy blasku ognisk obozowych na Ukrainie. Jestem do dziś pod wrażeniem fascynacji z jaką moi koledzy ułani, chłopcy wiejscy, słuchali sienkiewiczowej sagi. Sienkiewicz stworzył nie tylko polską kawalerię, wywarł on znaczny wpływ na całość polskiej kultury i, między innymi, na polską religijność.
Stanisław Cat-Mackiewicz podkreślał, że literatura Sienkiewicza była propagandą polskości: Sienkiewicz rozszerzał miłość wspaniałej Polski na warstwy dotychczas w sprawach polskich indyferentne. Sienkiewicz był propagandą polskości, jego działanie widoczne było na kresach ludu polskiego, jeśli wolno się tak wyrazić.
Stanisław Przybyszewski, choć ulepiony z innej gliny literackiej i duchowej, nie szczędził uznania dla wielkości oddziaływania jego literatury: Sienkiewicz uratował duszę polską — i takoż stał się potężnym Tyrteuszem, który zbudził ją wiekową surmą z błogiego snu duchowego zdrętwienia, umysłowej tępoty i zdechlizny, stał się jej wybawicielem z grzęzawiska starczego marazmu i materyalistycznego kretynizmu.
Carl David af Wirsén, sekretarz noblowskiej Akademii Królewskiej, w swoim przemówieniu przeanalizował całą twórczość laureata podkreślając, że nagroda jest uznaniem dla jego wyjątkowych zasług jako pisarza epickiego. Gdy przyjrzeć się dziełu Sienkiewicza – jest ono gigantyczne, bezmierne, a zarazem wzniosłe, godne podziwu i opanowania. Jego styl epicki osiągnął absolutną doskonałość artystyczną.
Fragmenty tekstu https://wpolityce.pl/kultura/549807-sienkiewicz-uratowal-dusze-polska-175-rocznica-urodzin
